Gezondheidsdigisfeer: van 'digital health' naar 'digital-in-health'
Digital health wordt nu nog vaak als een apart domein binnen de zorg beschouwd. Maar die "hokjesbenadering" is stilaan achterhaald. Digitale toepassingen raken in steeds meer aspecten en domeinen van zorg ingebed en vormen zo op verschillende manieren een hefboom voor continue, persoonsgerichte zorg.
In haar rapport Digital-in-health. Unlocking the value for everyone (augustus 2023) beschrijft de Wereldbankgroep hoe zorgsystemen de evolutie van digital health als apart domein naar digital-in-health als transversaal thema kunnen versnellen. Ze heeft het daarbij ook over de health digisphere, de "gezondheidsdigisfeer" als een nationale hub waarin alle gegevens en digitale technologieën die verband houden met zorg in een land samenkomen.
Maar wat betekent digital-in-health nu concreet? En wat kunnen we verwachten van een gezondheidsdigisfeer? We vatten een en ander samen.
Gezondheidsdigisfeer?
Overal ter wereld werken landen aan manieren om zorgprocessen stapsgewijs efficiënter te maken, de kwaliteit van zorg verder te verbeteren en patiënten nog persoonlijker te helpen.
Een constante in daarbij is de inzet van technologie. Niet als dé drijvende kracht, wel als cruciale hefboom om de verschillende transformaties in de zorg te ondersteunen, versnellen en onderbouwen.
Aangezien grote veranderingen binnen de zorg quasi altijd op verschillende zorgdomeinen betrekking hebben, is het belangrijk om het overzicht te bewaren. En daar heeft een digitale gezondheidssfeer een cruciale rol te spelen: ze brengt de veelheid aan health data in een land, de informatiesystemen waarmee die data beheerd worden en de digitale technologieën waarmee die data verzameld worden op een efficiënte manier bijeen en zorgt dat alle elementen met elkaar kunnen samenwerken. Zo kan transformatie geïntegreerd gebeuren.
Digital-in-health?
Hoe "digitaal matuurder" de zorg wordt, hoe minder zichtbaar technologieën zullen zijn. Het gebruik van technologie zal steeds meer ingebed raken in het weefsel van zorgsystemen en dus niet meer als iets aparts worden beschouwd.
De Wereldbankgroep maakt onder meer de vergelijking met de banksector: vrijwel alle financiële transacties hebben vandaag een digitale component zonder dat we het telkens over digitaal bankieren gaat. Hetzelfde zullen we straks zien in de zorg.
Het digitale rijpingsproces van de zorg deelt de Wereldbankgroep op in drie fasen: van digitalisering naar digitaal-voor-gezondheidszorg naar digitaal-in-gezondheidszorg.
(lees verder onder de afbeelding)
Genoeg theorie, wat betekent dat nu concreet? Laat ons de drie fasen meer in detail bekijken.
- Digitalisering: procesefficiëntie
De focus ligt op het creëren van gezondheidsinformatiesystemen, het verbinden van zorginstellingen en het verzamelen van digitale gegevens van zorgverleners zodat ze de gegevens kunnen gebruiken in de rapportage aan zorgmanagers en voor terugbetalingsdoeleinden.
Het gaat om digitalisering van bestaande processen, niet om een verandering van processen om zo de gezondheidszorg te verbeteren.
In dit stadium zijn vraag en aanbod van digital health rudimentair en besteedt de overheid er nog weinig aandacht aan. Digitalisering wordt vooral gezien als een kostenpost, voor de potentiële toegevoegde waarde is weinig aandacht. - Digitaal-voor-gezondheid: geïsoleerde digitale gezondheidsoplossingen
Naast efficiëntie gaat er ook aandacht naar integratie en de effectiviteit van klinische en administratieve processen.
Data en technologie worden stilaan onderdeel van de dagelijkse praktijk en vormen een basis voor de transformatie van zorgverlening, -financiering en -beleid.
Doordat digitalisering ook een transformatie van de onderliggende processen omvat, nemen de kosten toe. De potentiële toegevoegde waarde ervan in termen van kwaliteit, scope en schaal worden erkend en de vraag naar technologische oplossingen neemt toe.
Veel landen bevinden zich momenteel in dit stadium. - Digitaal-in-gezondheid: symbiose van van digitalisering en gezondheidszorg(systemen)
Het gebruik van data en digitale technologie is volledig ingebed in het gezondheidssysteem, als onderdeel van een totaalaanpak. Ze vormen een essentieel onderdeel van het leveren en managen van persoonsgerichte zorg.
Er verschijnen nieuwe modaliteiten voor het leveren en invullen van zorg. Gezondheidszorgsystemen zetten effectieve, bedrijfskritische digitale ecosystemen in om de kwaliteit en persoonsgerichtheid van zorg te verbeteren. Dienstverleningsmodellen en -processen kunnen eenvoudig aangepast worden in functie van veranderende zorgbehoeften en reageren veerkrachtig op noodsituaties.
Digitale strategie kan niet langer los gezien worden van de totale strategie voor gezondheidszorg, ze vormen er een essentieel fundament van.
De vraag is enorm gegroeid, wat het aanbod van meer geavanceerde digitale oplossingen verder triggert.
Holistische aanpak
Bij volwaardige digital-in-health wordt er niet langer geredeneerd vanuit een gezondheidszorgsysteem en een zorgaanbod, wel vanuit de patiënt, de burger, als "eindklant": wat hebben patiënten, burgers, nodig om hun gezondheid optimaal op te volgen en te managen en hoe ondersteunen we hen daarbij?
De evolutie richting digital-in-health is met andere woorden onlosmakelijk verbonden met de shift richting een holistische, persoonsgerichte benadering van gezondheid. Waarbij gezond leven, preventie, volksgezondheid en gezondheidszorg deel uitmaken van één en hetzelfde continuüm, gefragmenteerd maar tezelfdertijd verbonden.
