Hoe kunnen we diabetespatiënten beter en kostenefficiënter opvolgen, met de hulp van slimme apparaten en telemonitoring? Op die vraag wil de klinische studie ‘hybride zorgpad diabetes type 2’ een antwoord bieden. Het gaat om een initiatief van i-mens samen met onder meer Z-Plus en leden van beMedTech. De resultaten halfweg zijn veelbelovend.

1 op 10 Belgen heeft diabetes, waarvan 90% diabetes type 2. Diabetes type 2 is ook de snelst groeiende chronische ziekte, met een enorme impact op het gezondheidsbudget. Patiënten met diabetes type 2 worden vandaag binnen een zorgtraject opgevolgd door een diabeteseducator. Dat is een speciaal opgeleide verpleegkundige, diëtist, podoloog of kinesist die voedings- en beweegadvies op maat geeft, en spuit- en meettechnieken aanleert. Vijf sessies krijg je jaarlijks terugbetaald.

Na de feiten …

Het systeem werkt wel, zegt Dorien Vandormael (foto onder) van i-mens, maar is niet optimaal.

“Nu komt de diabeteseducatie op vaste momenten. Weken tot zelfs maanden nadat de patiënt een hypo of hyper deed (te lage of te hoge bloedsuiker, red.). Probeer je je maar eens te herinneren wat je zo lang geleden deed of at, wat tot die afwijkende bloedsuikerwaarde leidde."

"Sommigen schrijven dat op in een boekje", gaat Dorien verder, "maar niet iedereen doet dat consequent.”

De 100 patiënten in de klinische studie zijn opgedeeld in een test- en een controlegroep van elk 50. De testpersonen kregen apparatuur om hun bloedsuikerspiegel, bloeddruk en hun aantal stappen te meten. De waarden worden via bluetooth doorgestuurd naar hun smartphone of tablet, en zo via een app naar de verpleegkundig operatoren van zorgcentrale Z-Plus. Die krijgen bij afwijkende waarden, negatieve trends of gemiste parameterregistraties een melding via een platform. Dan bellen ze de patiënt op of sturen die door naar een arts of ambulance.

De diabeteseducator krijgt daar verslag van en regelt als dat nodig is een educatiesessie via teleconsultatie of bij de patiënt thuis. “Van een eenvoudige tip – “neem een druivensuiker of drink een cola” – tot opname in het ziekenhuis”, zegt Joyce Kaes van i-mens (foto rechts). “Als patiënt word je nauwer opgevolgd en zie je zelf je waardes schommelen. Dat geeft je meer controle over je aandoening.”

… versus op het moment zelf

“In het hybride zorgpad blijft de mens essentieel, de educator gaat nog steeds aan huis”, aldus Dorien. “Dankzij de digitale realtimemonitoring grijpen we nu ook in op het moment dat de patiënt ons nodig heeft, en dus niet pas lang na de feiten.”

De studie onderzoekt niet alleen het klinisch effect – verbetert de gezondheid van de testgroep in vergelijking met de controlegroep? – maar gaat ook de patiëntervaring na. “Verkiezen mensen het hybride zorgpad, of vinden ze het minstens evenwaardig aan wat er al bestaat?”, zegt Dorien. “Als niemand het wil gebruiken, stopt het voor ons. Je kunt niemand dwingen. Wil de patiënt liever met het papieren boekje werken, dan is dat zo. Halfweg de studie kunnen we wel zeggen dat patiënten dit als een meerwaarde zien.”

De tussentijdse bevindingen van de studie tonen dat patiënten duidelijk de meerwaarde zien van hybride ondersteuning

De komende maanden loopt de studie verder, eind november wordt ze afgerond. “In het voorjaar van 2024 verzamelen we alle gegevens. Samen met de onderzoeksinstellingen doen we dan de datacleaning en -verwerking”, legt Joyce uit. “Op basis daarvan willen we zicht krijgen of het hybride zorgpad werkt en wenselijk is, en welk kostenmodel we nodig hebben om het effectief uit te rollen.”

(lees verder onder de video)

Bekijk hieronder of via deze link de reportage in het VRT-journaal van 24 januari 2023.  

 

Er wacht ook beleidswerk. “We zijn bezig aan een nota over het kader en de kwaliteitseisen. Om ook de financiering geregeld te krijgen. Daarbij maken we ook gebruik van het beMedTech-charter over Services & Technologies Home Assistance (STHA)”, zegt Dorien.

In een volgende fase wil i-mens de ziekenhuizen en artsen nauwer betrekken. “Dit nieuwe zorgpad zal nog niet voor morgen zijn, maar als de endocrinologen straks mee aan tafel zitten, zal een hybride systeem wel echt vorm krijgen.”

Ook voor andere chronische ziekten?

En het hoeft niet bij diabetes type 2 te blijven. Dorien: “Omdat we al diabeteseducatoren hadden, was dat vlot op te starten. Maar alle chronische ziektes komen in aanmerking voor een hybride model: de patiënt meet zelf zijn parameters en krijgt inzicht in zijn ziekte, zorgcentrale Z-Plus is de controletoren die monitort en ingrijpt op afstand, en een zorgverlener van i-mens gaat langs als het echt nodig is. Dat kun je evengoed toepassen op COPD, hartfalen… De meerwaarde is dat zorg aan huis niet wordt vervangen, maar uitgebreid met zorg op afstand." 

‘Mijn man is er nu meer mee bezig, dat stemt mij geruster De tussentijdse resultaten tonen de impact van het hybride zorgpad op het dagelijkse leven van mensen met diabetes type 2 en hun omgeving. Twee patiënten hebben hun medicatie aangepast in overleg met hun arts. Uit de regelmatige metingen en de opvolging bij Z-Plus bleek dat de een vaak te hoge glycemie had zonder het te weten. De andere patiënt had bloeddrukproblemen. Dankzij de aangepaste medicatie zijn hun waarden nu stabieler. Voor twee personen werd extra diabeteseducatie geregeld na interventies door Z-Plus. Bij één van hen raakte z’n vrouw ongerust over de hoge glycemiewaarden. “Als ik m’n man daarop attent maakte, wuifde hij dat weg. Maar nu hij opgebeld wordt als z’n waarden afwijken, is hij er meer mee bezig. Dat stemt ook mij geruster.” In één geval werd de 112 ingeschakeld omdat een patiënt een diabetische ketoacidose riskeerde. Ze werd in het ziekenhuis opgenomen en na haar ontslag vroeg de behandelende arts aan Z-Plus om haar thuis extra te monitoren. Voor de studie werken i-mens en Z-Plus samen met Comarch (software), Ascensia Diabetes Care (hardware), Odisee (effectiviteitsonderzoek), UGent (kosteneffectiviteitsonderzoek), Roche (bloedtesten en projectbegeleiding), Helan (hardware en adviesraad), Diabetes Liga (adviesraad), Solidaris (adviesraad) en Mederi (adviesraad).